Oordeel van de rechtbank

Oordeel rechtbank: aansprakelijk voor geleden schade
In eerste aanleg verklaart de rechtbank voor recht dat de pensioenadviseur aansprakelijk is voor de voormelde geleden schade van de claimant. In hoger beroep wordt dit vonnis door het hof vernietigd.

Hoger beroep: over zorgplichtschending
Het hof meent dat ten aanzien van het beleggingsrisico geen sprake is van een zorgplichtschending. Het is een feit van algemene bekendheid dat het rendement van beleggingen kan tegenvallen, of zelfs negatief kan zijn. Dit risico is inherent aan pensioenopbouw door middel van beleggingen. 

Niet expliciet waarschuwen voor beleggingsrisico
Voor dit algemene risico behoefde de pensioenadviseur niet expliciet te waarschuwen, ook niet als zou moeten worden aangenomen dat de claimant onervaren was in het beleggen. 

Zorgplicht dalende rekenrente
Het hof oordeelde dat de pensioenadviseur wel in haar zorgplicht is tekortgeschoten omdat zij niet heeft gewezen op het risico van een dalende rekenrente. Daarvoor bestond in dit concrete geval wel aanleiding. 

Geen verband met schade
Vervolgens heeft het hof echter geoordeeld dat er tussen de schending van de zorgplicht en de gestelde schade geen causaal verband is komen vast te staan. De pensioenadviseur heeft op basis van een rekenrente van 5% geadviseerd. Indien de pensioenadviseur de rol van rente in de advisering zou hebben betrokken, zou zij scenario’s hebben geschetst op basis van rentes tussen de 4% en 6% omdat een verdergaande bandbreedte destijds niet als realistisch werd gezien.

Hoge raad vernietigt arrest van het hof 
De Hoge Raad overweegt dat het oordeel van het hof ten aanzien van het beleggingsrisico in stand kan blijven. De klacht in het cassatiemiddel dat het hof heeft miskend dat het pensioen van de claimant door de overstap naar de beleggingsverzekering werd blootgesteld aan de combinatie van het beleggingsrisico en het risico van een dalende rekenrente heeft wel succes. 

Risico van dalende rekenrente
Het oordeel van het hof dat de claimant onvoldoende heeft onderbouwd dat hij bij naleving van de zorgplicht op het punt van de rekenrente de beleggingsverzekering niet in deze vorm zou zijn aangegaan is zonder nadere motivering onbegrijpelijk. 

De claimant moest bij zijn beslissing over het aangaan van de beleggingsverzekering de kans op een hoger pensioen dan het gegarandeerde pensioen afwegen tegen het risico van een slechtere uitkomst. Voor deze afweging is niet alleen van belang tot welk bedrag de claimant het risico van een slechtere uitkomst dan het gegarandeerde pensioen wilde accepteren, maar ook hoe groot hij de kans inschatte dat het pensioen zou kunnen uitkomen op een lager bedrag. Voor die inschatting is relevant dat het pensioen dat uit de beleggingsverzekering zou resulteren, niet uitsluitend afhing van het beleggingsrisico, maar mede van het rekenrenterisico. De uitkomst werd door de combinatie van deze risico’s immers onzekerder. 

Een en ander heeft het hof niet kenbaar betrokken in zijn oordeel. Reden waarom de Hoge Raad het arrest van het hof vernietigt en terugverwijst ter verdere behandeling en beslissing.

Bronnen | HR 16 december 2022, ECLI:NL:HR:2022:1872